sobota, 20 grudnia 2008

Dysproblem

Gdy chodziłam jeszcze do szkoły nikt nie znał takich pojęć jak: dysleksja, dysortografia, dysgrafia, dyspraksja, dyskalkulia czy też SLI (Specific Langauge Impairment). Gdy dziecko mialo trudności w nauczeniu się czytania diagnozy były dwie - leniwe lub niezdolne. Gdy do tego dochodziły kłopoty w opanowaniu pisowni i nieczytelne pismo- dziecku przypinano często etykietkę upośledzonego, nie dostrzegając nawet, ze dziecko w gruncie rzeczy jest inteligentne, czasem nawet ponadprzecietnie.
Najczęściej wystepuje u dzieci dysleksja, czyli trudność w uczeniu się czytania, najczęściej wsółistniejaca z trudnościami w opanowaniu poprawnej pisowni.
Dzieci dyslektyczne maja trudność w wyróznianiu głosek z wyrazu, a takze w zapamietaniu i scalaniu pojedynczych głosek w słowo. Problem sprawia im zapamiętanie liter i ich odpowiedników w postaci głosek oraz czytanie na głos, zwlaszcza na początku nauki, gdy dekoduje się zapisane słowa literę po literze. Prowadzi to również do kłopotu z rozumieniem czytanego tekstu. Z dysleksją wiązą się równiez kłopoty z zapamiętywaniem nazw i nazwisk.
W ostatnich latach odkryto, ze dysleksji towarzyszą tez trudności z szybkim odbiorem bodzców pochodzących z róznych zmysłów, a takze powolne uczenie się ruchów i automatyzowanie czynności. Osoby z dysleksją radzą sobie gorzej z szybkim nazywaniem obrazków, liter, cyfr, kolorów, bo maja słabiej zautomatyzowany dostęp do pamięci długotrwałej. Mimo wielu lat uczenia nie utrwala im się poprawny wzorzec.
Powodem tych trudności jest nieprawidłowy, nieharmonijny rozwój pewnych części mózgu i mózdzka, które są związane z mową, czytaniem i pisaniem. Juz w 1900 i 1917 r sugerowano, ze dysleksja moze być dziedziczna. Do dziś wyodrębniono 4 geny odpowiedzialne za nietypowy rozwój mózgu w zyciu płodowym i określono kilka rodzajów niedokształceń mózgu z tym związanych.Jednym z nich jest blokada przemieszczania sie komórek pomiedzy warstwami kory mózgowej, co nastepuje miedzy 16 a 24 tygodniem ciązy. Odkryto tez, ze w mozgach ludzi cierpiących na dysleksję w pierwszej warstwie kory znajdują sie skupiska niedojrzałych komórek.
Ponadto stwierdzono nieprawidłową budowę tzw. planum temporale w części płatów skroniowych, zwiazanej z przetwarzaniem mowy.Powinno być ono asymetryczne, większe w lewej półkuli , a u dyslektyków sa one tej samej wielkości. Poza tym wykryto zmiany w spoidle wielkim, łączącym obie półkule mózgu. Brytyjscy profesorowie stwierdzili natomiast, ze mózdzek odpowiada za problemy z automatyzacją.
Nietypowy rozwój mozgu, bedący przyczyną dysleksji, jest nie tylko uwarunkowany genetycznie.
Moze sie równiez pojawić wskutek rozmaitych zewnetrznych czynników uszkadzajacych centralny uklad nerwowy w okresie płodowym, a moze równiez dojść do tego podczas porodu, poniewaz nawet krótkie niedotlenienie powoduje nieodwracalne zmiany w mózgu. Szczególnie niebezpieczne sa porody przedwczesne, gdy dziecko przychodzi na świat niedojrzałe do oddychania.
Dysleksji nie powoduja natomiast urazy psychiczne ani czynniki środowiskowe.
Jak wcześnie rozpoznac? -najwazniejszym symptomem sa zaburzenia rozwoju mowy. Roczne dziecko powinno mówić kilka słów, półtoraroczne- zestawiać dwa słowa, 2-letnie- budować proste zdania, 3-letnie - zdania złozone.
Terapia pedagogiczna musi trwać 3 - 4 lata i powinno sie ją zacząć juz w zerówce lub I klasie.
Muszą to być codzienne ćwiczenia i zabawy z udziałem rodzica i terapeuty. Terapia raz w tygodniu nigdy nie bedzie skuteczna.
Czy dziś dysleksja wystepuje częściej niz kiedyś? Raczej tak, bo wiele dzieci, ktore dawniej mogły zginąc w czasie ciązy lub porodu - przezywa. Ale jednocześnie kiedys zabawy dzieciece bardziej usprawniały motorykę dziecka, koordynację oko-reka. Teraz dzieci przyzwyczajone są do biernego spędzania czasu- przed telewizorem lub komputerem.
W Polsce przez 25 lat prowadzono badania osób, u których w wieku kilku lat zdiagnozowano dysleksje. Niestety nieliczne z nich ukończyły wiecej niz szkołę średnią. Większość miała dość niski status społeczny,wykształcenie, zarobki. Satysfakcję czerpały głównie z zycia rodzinnego.
U części badanych były tez widoczne rózne neurotyczne reakcje,wręcz neurotyczny rozwój osobowości: zanizona samoocena, rozczarowanie w zwiazku z niespełni0onymi aspiracjami, poczucie winy z powodu zawiedzenia rodziców, lek.
Niektorzy wspominają szkołę jako nieustanny koszmar, miejsce upokorzeń doznawanych ze strony innych dzieci.
Dziś na szczęscie jest lepiej z pomoca dla tych dzieci, ponadto poradnie, po zdiagnozowaniu dziecka wydaja odpowiednie zaświadczenia dla dzieci dyslektycznych. Problem dysleksji pojawia sie tylko na początku nauki szkolnej. Jeśli pojawia sie w czwartej klasie, to prawdopodobnie to nie jest wcale dysleksja.
Młodziez obecnie jest bardzo pomysłowa. W Internecie mozna bez trudu znależć strone z poradami, jak symulować dysleksję. I ci, którzy udzielaja tam porad, wcale chyba nie zdaja sobie sprawy, ze szkodzą tym którzy na dysleksję naprawde cierpią.
anabell