2009 - Rok rocznic

1989 rok był rokiem przełomowym nie tylko dla Polski.

Pytani o minione lata, głównie narzekamy. Nagle okazuje się, że wszyscy

oczekiwali jakiegoś cudu- będzie wolność, równość, braterstwo i forsa.

A tu okazało się, że to nowe życie w niczym nie przypomina programu

rozrywkowego- ani lekkie, ani łatwe, ani przyjemne.

Ale proponuję, by wychylić nos z własnego podwórka i popatrzeć np. na

Bułgarię. Dlaczego na Bułgarię? Bo często i chętnie tam jezdziliśmy.

10 listopada 1989 roku został odsunięty od władzy Todor Żiwkow. Był

to koniec 45-letnich komunistycznych rządów. Należy pamiętać, że

Bułgaria była najbardziej posłusznym wschodnioeuropejskim satelitą

Moskwy. W krótkim czasie wprowadzono demokratyczne reformy,

zniesiono surową cenzurę w mediach, opozycjoniści i "wrogowie ludu"

przestali znikać bez śladu. Wyłoniono w wolnych wyborach parlament,

przyjęto nową konstytucję , która ustanowiła system wielopartyjny i

zagwarantowała prawa wszystkich obywateli , zaczęła się szybka libe-

ralizacja gospodarki.

Rozwiązanie RWPG (Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej)pozbawiło

Bułgarię łatwo dostępnych rynków zbytu, podtrzymujących dotych-

czasową gospodarkę planową.Gwałtownie wzrosło bezrobocie, a inflacja

w 1991 roku sięgnęła 473%, pochłaniając oszczędności obywateli i

wpędzając większość z nich w skrajną nędzę. System finansowy był

obciążony miliardowymi zagranicznymi długami zaciągniętymi przez

partie komunistyczną i był na krawędzi bankructwa.

W Bułgarii prawo gospodarcze albo wogóle nie istniało, albo było

mocno przestarzałe i powstała sytuacja sprzyjająca rozkwitowi zorga-

nizowanej przestępczości. Bezkarnie wymuszano okupy, przemycano

paliwa, papierosy, narkotyki, kradzione samochody, prano pieniądze,

wyprowadzano środki z państwowych firm i banków. W końcu lat 90.

czarny rynek dawał od 30 do 35 % PKB.

Rozkwit mafii w postkomunistycznej Bułgarii oparty był na "systemie

państwowej kontrabandy". W latach 60. bezpieka bułgarska założyła

KINTEX, firme handlową sprzedającą broń i sprzęt wojskowy do

Afryki i na Bliski Wschód. W końcu lat 70. jej oddział pod nazwą

Ukryty Przewóz zajmował się szmuglowaniem złota, papierosów i

innych towarów.Korzystając ze swego centralnego położenia na

Bałkanach, Bułgaria kontrolowała prawie 80% przerzutu narkotyków

między Azją a Europą, a wszystko pod kontrolą rządu Żiwkowa.

W owym pamiętnym dniu 10 listopada 1989 roku dygnitarze wysokiego

szczebla nie tyle zrezygnowali z władzy, co sami sprywatyzowali

państwo, którym uprzednio rządzili. Komunistyczna dyktatura zmieniła

się w kapitalistyczny monopol. Nowi rządzący wsparli rodzącą się mafię.

Od połowy lat 90. w Bułgarii prawie codziennie dochodziło do gangster-

skich porachunków. Na liście ofiar znalezli się nie tylko członkowie

mafii, ale i prezesi klubów piłkarskich, sportowcy, bankierzy, agenci

ubezpieczeniowi, urzędnicy celni a nawet były premier Andrej Łukanow.

Zabójstwa na zlecenie stały się "najskuteczniejszym i najtańszym sposo-

bem rozwiązywania poważnych problemów ekonomicznych" -taką

opinię zawierał raport Centrum Badań nad Demokracją z 2007 roku.

Bułgaria stała się znana jako "Sycylia Bałkanów".

W Sofii i Brukseli oczekiwano, że sytuacja ulegnie zmianie, po wejściu

Bułgarii do Unii Europpejskiej. Owszem, w pewnym sensie uległa zmia-

nie, bo mafia rozszerzyła z początkiem nowego stulecia swoją dotych-

czasową działalność na oszustwa podatkowe, spekulacje nieruchomo-

ściami, defraudację unijnych funduszy akcesyjnych i machinacje przy

zamówieniach publicznych. Pojawili się też nowi gracze, luzno związani

z przestępczością lat 90., którzy akceptowani przez władzę wykorzy-

stali zdobyty kapitał do zmonopolizowania takich branż jak telekomu-

nikacja i elektryczność, dostawy wody, wywóz śmieci.

Niemiecki dziennikarz śledczy, Jurgen Roth napisał w swej nowej

kontrowersyjnej książce "Nowe bułgarskie demony" :funkcjonariusze

państwa i przestępcy to ci sami ludzie".

A opozycyjny parlamentarzysta ,Jane Janewi, powiedział niedawno:

"Przez ostatnich 20 lat nie było w Bułgarii systemu sprawowania

władzy.To niby-państwo. Istnieje teraz niebezpieczeństwo, że

mafia całkowicie przejmie kontrolę nad krajem".

Czasem dobrze jest poczytać co przez te 20 lat działo się w byłych

Krajach Demokracji Ludowej - prawda?